Chỉ cần lấy thân cây đục rỗng hoặc lấy ván đóng thành hòm để ngoài vườn, treo ngoài lán nương; thậm chí để ở bên hiên nhà…, là ong mật sẽ tự đến làm tổ, đến mùa là chỉ việc thu hoạch lấy mật, nhiều hộ dân ở Sốp Cộp có thu nhập hàng chục triệu đồng/năm.
Anh Vì Văn Thưởng, bản Nà Dìa, xã Sốp Cộp, là một trong những người có kinh nghiệm nuôi ong mật tự nhiên; hiện gia đình anh có hơn 20 tổ ong tự nhiên. Anh Thưởng cho biết: Hằng năm, khi hoa mận, mơ, hoa đào nở, là mùa ong về nhiều nhất, đó cũng là thời điểm thích hợp làm tổ nuôi ong. Muốn thu hút được các bầy ong, chỉ cần đặt tổ ở các lán trại, hoặc ở các gốc cây trong vườn cây ăn quả sao cho mưa, gió không làm ướt tổ. Hiện, trung bình mỗi năm gia đình tôi thu hoạch hơn 200 kg mật và sáp, bán với giá 120.000-130.000 đồng/kg, được hơn 20 triệu đồng. Cả bản Nà Dìa hiện có khoảng 8 hộ đang thực hiện nuôi ong tự nhiên như vậy, mỗi hộ nuôi 5-6 tổ.
Còn anh Lò Văn Yêu, bản Hốc Một, xã Mường Và cũng có kinh nghiệm làm tổ nuôi ong gần 10 năm nay. Xung quanh lán nương của anh Yêu treo những khúc gỗ khoảng 1 m được đục rỗng ở giữa để ong làm tổ. Giữa thân có một lỗ nhỏ, nhiều con ong đang ra vào chăm chỉ đi khắp nơi kiếm mật. Đang gỡ những tầng sáp ong tròn, căng đầy mật, anh Yêu chia sẻ: Trước đây, cứ đến mùa hoa vải, nhãn, xoài, lại thấy nhiều đàn ong mật về vườn lấy mật nên tôi lấy thân cây đục rỗng, bịt kín 2 đầu, bên thân cây đục một lỗ nhỏ để làm cửa cho ong ra, vào để dụ ong về làm tổ, không ngờ ong đến làm tổ và cho mật đều. Mỗi năm, có 2 lần lấy mật, lần đầu vào khoảng cuối tháng 3, đầu tháng 4; lần sau cuối tháng 5 đầu tháng 6 và lúc thu hoạch phải để lại 1 tầng sáp để ong không bỏ đi và tiếp tục làm tổ mới. Với 9 tổ ong tự nhiên, gia đình khai thác mật và sáp ong được hơn 10 triệu đồng. Nuôi ong theo cách này, cần kiểm tra sau thu hoạch, nếu không thấy ong quay lại làm tổ thì vệ sinh, lau chùi tổ ong cho sạch sẽ là ong lại quay về làm tổ.
Bản Hốc Một, xã Mường Và có hơn 187 hộ thì tất cả các hộ đều nuôi ong theo cách tự nhiên này, nhà ít cũng nuôi 5-6 tổ ong, nhà nhiều thì đến 30-40 tổ. Mật ong tự nhiên rất thơm ngon, có thể được bảo quản tốt và sử dụng lâu dài. Với mỗi tổ cho khoảng 10 kg cả sáp và mật, ước tính trị giá hơn 1,2 triệu đồng/tổ/năm. Tìm hiểu thêm được biết, ở xã Mường Và tất cả các bản người dân đều nuôi ong, trong đó tập trung nhiều nhất là ở vùng có nhiều cây ăn quả, như các bản: Hốc Một, Pói Lanh, Mường Và, Nà Mòn, Nà Lừa, Cáp Ven, Tôm Hùm… có thêm nguồn thu nhập mà không phải mất công chăm sóc, chi phí nuôi.
Cách nuôi ong này của bà con ở Sốp Cộp đơn giản, lại không tốn kém, tuy không thể làm giàu nhanh, nhưng lại cho thu nhập ổn định và mang lại nhiều niềm vui khi gắn bó với thiên nhiên để cho sản lượng mật với chất lượng 100% nguyên chất, đang rất được nhiều người ưa chuộng và tìm mua.
