Hiểm họa thiếu hụt nghiêm trọng đầu vào
Một trong những nội dung được các giáo sư toán đề cập là mối lo sụt giảm nhân lực ngành toán, đặc biệt là trong bối cảnh các đơn vị đào tạo và nghiên cứu toán học trong nước đang muốn thúc đẩy phát triển toán ứng dụng nhưng thiếu cả thầy lẫn trò.
“Cái này cần chúng ta phải suy nghĩ để nhanh chóng có kế hoạch, hoặc có cách nào đó để lập lại phong trào học toán với học sinh THCS và THPT. Tôi có 2 suy nghĩ, một là dấy lại phong trào thi toán quốc tế, coi nó như lá cờ để phất lên, để thúc đẩy phong trào học toán. Hai là xem lại việc dạy và hướng dẫn học sinh từ cấp THCS mảng toán ứng dụng. Đây là 2 mảng nội dung khác nhau, nhưng bổ trợ cho về lâu dài”, GS Ngô Bảo Châu nói.
GS Văn chia sẻ: “Theo kinh nghiệm của tôi, để giải quyết được vấn đề này, chúng ta cần phải trả lời được câu hỏi của các em: học toán để làm gì? Nhưng giờ chúng ta không trả lời được câu hỏi đó. Trong khi đó, sinh viên giờ đây rất thực tế. Bởi các em phải tính toán mỗi năm phải nộp bao nhiêu triệu đồng học phí, rồi nhiều em còn phải đi vay để học, nên ra trường là phải lo đi làm ngay để kiếm tiền trả nợ”.
Toán trắc nghiệm làm “hỏng” khả năng học toán của sinh viên
Một là ở phẩm chất người học toán, làm toán, năng lực tư duy, suy luận, thể hiện ở kết quả học tập của sinh viên. Năng lực suy luận và tư duy của sinh viên từ K64 trở lại đây (hiện nay là K69) giảm rõ rệt so với trước đây.
Thứ hai là ở khả năng tiếp cận của sinh viên với các bài giảng. Ở phổ thông, các thầy cô giáo dạy để giúp học sinh đối phó với việc làm bài thi trắc nghiệm. Việc dạy học một cách căn cơ, bài bản theo chương trình không được như trước đây. Học sinh giữ thói quen học ở phổ thông, vào đại học mà không biết ghi bài, khả năng tự học sụt giảm rõ rệt.
Theo GS Thái, ngay với diện học sinh xuất sắc, kết quả học tập của các em cũng không được như kỳ vọng.
“Học sinh giỏi thời nay không được như thời tôi, thời anh Châu hay sau đó một chút, do chúng ta đã đổi hướng, đã triển khai không đúng cách bồi dưỡng học sinh giỏi. Bệnh thành tích chi phối một cách nặng nề, làm biến dạng giáo dục toán học phổ thông ở các trường chuyên hiện nay. Các em không được dạy tử tế nữa. Nếu tình trạng đó tiếp tục thì việc giải tán chuyên toán có lợi hơn là duy trì nó”, GS Thái giải thích, và đề xuất: “Hãy làm như tất cả các nước là chuyển việc tổ chức thi học sinh giỏi về cho hội toán học, biến nó thành kỳ thi thôi thúc sự hiểu biết, ham học, vươn lên trong học toán”.
TS Lê Quang Thủy, Viện trưởng Viện Toán ứng dụng và tin học, Trường đại học Bách khoa Hà Nội, cũng phàn nàn về hậu quả của cách dạy luyện thi trắc nghiệm trong trường phổ thông mà trường đại học là nơi hứng chịu.