Bắc Giang là một phần của xứ Kinh Bắc khi xưa. Xứ Kinh Bắc xưa bao gồm 4 phủ: Phủ Thuận An, phủ Từ Sơn, phủ Bắc Hà, phủ Lạng Giang. Theo đó, địa giới hành chính ngày nay có thể thấy xứ Kinh Bắc bao gồm: Bắc Giang, Bắc Ninh, một phần thủ đô Hà Nội, một phần tỉnh Hưng Yên và một phần tỉnh Lạng Sơn. Đây là một vùng đất có bề dày truyền thống văn hóa.
Xem Video: Làng nghề nước mắm chờ gì ở bộ quy chuẩn?
Xét ở tỉnh Bắc Giang, ở khía cạnh làng nghề và sản vật còn tồn tại và phát triển tới ngày nay, có thể kể tới: Bánh đa Kế, mỳ Chũ, rượּu Làng Vân, gốm làng Ngòi, làng nghề mây tre đan Tăng Tiến, Gỏi cá mè Lý Viên, chè đỗ đãi Mỹ Độ, nham trám Hoàng Vân, bún Đa Mai. Về trái cây, vải thiều là đặc sản nổi bật nhất của tỉnh Bắc Giang.
Bánh đa Kế là một sản phẩm lâu đời, một nét văn hóa ẩm thực độּc đáo của người dân làng Dĩnh Kế ven thành phố Bắc Giang. Bánh đa Kế có độ giòn, có vị bùi của lạc của vừng pha với mùi thơm của gạo. Để có được chiếc bánh đa đến với người tiêu dùng, cần qua nhiều công đoạn tỉ mỉ như: Lựa chọn và chế biến nguyên liệu, kỹ thuật tráng bánh, phơi bánh, quạt bánh. Bánh đa Kế có 2 loại: Vừng đen và vừng vàng. Vừng đen có các loại bánh có độ dày mỏng khác nhau, có chút vị mặn của muối. Vừng vàng thường là các bánh có vị ngọt của đường. Thực khánh có thể chọn mua trong hai loại bánh tùy theo khẩu vị của mình.
Mỳ Chũ là sản phẩm của làng nghề Thủ Dương, xã Nam Dương, huyện lục Ngạn. Nguyên liệu để làm ra mỳ Chũ là gạo Bao thai hồng, được trồng trên vùng đất đồi Chũ. Những cây lúa lấy dinh dưỡng ít ỏi hình thành bông hạt từng mảnh đất sỏi đá, có lẽ vì vậy mà mỳ nơi đây mang hương vị riêng. Mỳ Chũ có thể chế biến: Nhúng lẩu, xào hoặc làm phở. Những sợi mỳ có độ dẻo, đậm đà đặc trưng.
rượּu làng Vân là sản phẩm của người làng Vân, xã Vân Hà, huyện Việt Yên. rượּu được nấu bằng gạo nếp cái hoa vàng- thứ nếp thơm ngon, hòa cùng men rượּu bí truyền của làng Vân được chế biến từ 36 vị tɦuּốc Bắc quý hiếm, phải ngâm đủ 72 giờ. Với nghệ thuật nấu rượּu của người làng Vân đã tạo ra một loại rượּu trong vắt, hương vị êm dịu. rượּu làng Vân từng được vua Trần Hy Tông sắc phong 4 chữ vàng “ Vân hương mỹ tửu”.
Gốm làng Ngòi thuộc xã Tư Mại, huyện Yên Dũng. Nguyên liệu để tạo ra sản phẩm gốm ở đây là loại đất sét có màu vàng hoặc màu xanh búp dong, phân bố ở vùng ven sông Cầu. Gốm làng Ngòi được trang trí bằng họa tiết hoa văn đắp nổi thể hiện sinh động trên chất liệu gốm nâu sành rất đặc trưng do chính tay họa sĩ tạo nên.
Làng nghề mây tre đan Tăng Tiến thuộc xã Tăng Tiến, huyện Việt Yên. Từ những nguyên liệu như: tre, nứa, mây, kết hợp với đôi tay khéo léo của các nghệ nhân đã tạo ra các sản phẩm mây tre đan Tăng Tiến với nhiều mẫu mã. Một số sản phẩm từ mây tre đan có thể kể đến như: Rổ, khay, đĩa, lọ hoa, lẵng hoa, bàn ghế, chiếu, mành, quạt nan…
Bánh đa Kế
Gỏi cá mè Lý Viên ( huyện Hiệp Hòa) được chế biến từ các loại cá mè. Gỏi cá mè là món ăn mát, lành, đậm đà hương vị quê hương, được ăn kèm với các loại lá: Đinh lăng, sung, ổi, núc nác, sấu… Các loại lá đó đều là các vị tɦuּốc nam nên món gỏi cá mè được ví như một vị tɦuּốc dân gian bổ dưỡng.
Chè đỗ đãi Mỹ Độ (thành phố Bắc Giang) có hương vị đặc biệt thơm ngon. Các nguyên liệu chính: Đỗ xanh, đường kính trắng, hương vani, vừng rang. Chè đỗ đãi Mỹ Độ có độ dai, mềm, ngọt thanh. Đây là món quà quê hấp dẫn cho các thực khách khi ghé thăm quê hương Bắc Giang.
Nham trám Hoàng Vân là đặc sản có tiếng của huyện Hiệp Hòa. Với người dân làng Vân Xuyên, Hoàng Vân thì quả trám đen có thể chế biến thành các món ăn khác nhau như: Nham trám, trám kho thịt. Món nham trám đem lại cho thực khách cảm nhận vị bùi bùi của trám, ngọt đậm cùng hương thơm của các loại gia vị và rau thơm, tạo nên hương vị khó quên với những ai từng thưởng thức.
Bún Đa Mai (thành phố Bắc Giang) được thực khách ưa chuộng bởi sợi bún dẻo, trắng, bóng mượt, ăn mát, không chua. Bún Đa Mai có 4 sản phẩm chính là: Bún rối, bún vẩy ốc, bún con ba, bún lá. Từ bún, có thể chế biến nhiều món hấp dẫn như: Bún riêu cua, bún ốc, bún cá, bún ngan, bún măng, bún chân giò, búm tɦịּt cɦּó, bún đậu chấm mắm tôm…
