Câu 1 đề Văn vào trường chuyên thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội chiều 18/7 đề cập tới những anh hùng thầm lặng trong cuộc chiến chống Covid-19.
Ra sớm nhất ở điểm thi trường THCS Lê Quý Đôn – Cầu Giấy, Nguyễn Hòa Diệu Ly, học sinh lớp 9 trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, cười rạng rỡ. Khi được một phụ huynh hỏi đề như thế nào, Ly nói to “Covid-19 ạ”.
Ly nhận định đề Văn chuyên năm nay có cấu trúc quen thuộc. Đã dự định thi chuyên Văn từ năm lớp 8, Ly được thầy cô ở trường và lớp học thêm cho luyện nhiều những đề dạng này. Với câu 1 yêu cầu viết bài nghị luận về những anh hùng thầm lặng trong Covid-19, Ly đã vận dụng những gì quan sát, xem, đọc, tìm hiểu được về các y bác sĩ, bộ đội, công an trong cuộc chiến chống Covid-19 để đưa vào bài viết của mình.
“Thật may mắn khi câu nghị luận xã hội lại nói một chủ đề thời sự và gần gũi như vậy. Chắc chắn không chỉ em mà các bạn khác cũng dễ dàng vượt qua câu này bởi có rất nhiều tư liệu để viết”, Ly nói. Ở câu nghị luận văn học với một nhận định về truyện ngắn của tác giả Nguyễn Minh Châu, Ly đã dẫn ra hai truyện ngắn để bày tỏ ý kiến. Vốn ôn kỹ tất cả tác phẩm trong chương trình Ngữ văn 9, Ly không gặp khó khắn gì. Ra sớm 15 phút, em vẫn viết được hết ba tờ giấy thi.
Chỉ thi chuyên Văn cho vui vì đặt kỳ vọng trúng tuyển lớp chuyên Anh của trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, Thu Trang, học sinh trường THCS Giảng Võ, cho rằng có thể đạt 6 điểm còn các bạn xác định thi chuyên Văn từ lớp 8 không khó để lấy điểm 7-8. “Em nghĩ đề khá hay, đặc biệt câu nghị luận xã hội về Covid-19. Rất nhiều bạn đã mong đợi vào chủ đề này bởi nó được quan tâm rất nhiều trong gần nửa năm nay”, Trang nói.
Đánh giá đề vào trường chuyên công lập của Hà Nội, cô Đỗ Khánh Phượng, giáo viên môn Ngữ văn Hệ thống Giáo dục HOCMAI, cho rằng đề thi năm nay có cấu trúc quen thuộc với hình thức đề thi gồm 2 câu hỏi lần lượt là câu về nghị luận xã hội (4 điểm) và câu về nghị luận văn học (6 điểm).
Câu 1 nghị luận xã hội bắt đầu từ một nhận định “Nơi đây có vô vàn anh hùng thầm lặng đang sống và chiến đấu cùng nhân dân” trong cuộc chống dịch Covid-19. Vấn đề nêu ra cho mang tính thời sự nhưng không mới mẻ, bởi điều kỳ diệu mà các anh hùng thầm lặng đem đến cho cuộc sống là vấn đề quá quen thuộc trong đời sống, cũng như trong văn học. Đề này dễ viết, nhưng để viết hay, đòi hỏi học sinh phải tinh tế trong việc chọn dẫn chứng và cần biết cách khai thác theo quan điểm của cá nhân để tránh tình trạng viết ra “những bài văn quốc dân”.
Câu 2 nghị luận văn học đề cập đến một vấn đề lý luận, đó là quan điểm của nhà văn Nguyễn Minh Châu trong sáng tạo tác phẩm nghệ thuật: “Có những truyện ngắn chứa đựng tư tưởng cao sâu mà câu chuyện vẫn dung dị, chi tiết vẫn là chi tiết của đời sống bình thường hàng ngày”. Đề đưa ra những khía cạnh đối lập “cao sâu” và “dung dị” nhưng không loại trừ mà bao chứa nhau. Có những vẻ đẹp kỳ diệu, những tư tưởng lớn lao ẩn sâu đằng sau lớp ngôn ngữ mang hơi thở của đời thường và vai trò của chi tiết trong tác phẩm nghệ thuật bởi “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”.
Như vậy, vẫn là vấn đề quen thuộc trong hình thức và nội dung, nhưng so với đề của một số trường chuyên khác thì giới hạn dẫn chứng có phần hẹp hơn khi chỉ khuôn khổ trong “một vài tác phẩm trong chương trình Ngữ văn THCS”, và phải là truyện ngắn.
“Đề thi tuyển sinh lớp 10 THPT năm học 2020-2021 môn thi chuyên Văn tập trung khai thác năng lực cảm thu văn học của học sinh cũng như kỹ năng lập luận. Tuy nhiên, cách ra đề hơi theo lối mòn, chưa có đất để học sinh bộc lộ cảm nhận riêng, độc đáo, nhiều học sinh có thể sẽ đạt điểm từ 6 đến 7,5 điểm”, cô Phượng nhận định.
Hà Nội có bốn trường THPT có hệ chuyên gồm THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam, chuyên Nguyễn Huệ, Chu Văn An và Sơn Tây. Số thí sinh dự thi vào hệ chuyên của các trường này là 8.130 trong khi tổng chỉ tiêu là 1.785. Thí sinh có nguyện vọng học chuyên dự thi từ ngày 17 đến 19/7 với bốn bài thi là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và môn chuyên.
Dương Tâm – Thanh Hằng
