Thượng nghị sĩ Marco Rubio đã yêu cầu chính quyền Tổng thống Donald Trump phong tỏa tài sản của một số công ty nhà nước Trung Quốc tại Mỹ
Một số công ty nhà nước Trung Quốc có thể bị Mỹ trừng phạt vì có vai trò trong việc mở rộng sự hiện diện trái phép của Bắc Kinh ở biển Đông theo sau thông điệp cứng rắn được ông David Stilwell, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, đưa ra trong tuần này.
Trong bài phát biểu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Mỹ) hôm 14-7, ông Stilwell cáo buộc Trung Quốc sử dụng các công ty nhà nước bắt nạt các nước láng giềng trong khu vực trong việc khai thác dầu mỏ và khoáng sản ở biển Đông. Quan chức Mỹ này còn nói bóng gió chuyện Washington có thể đáp trả bằng cách áp lệnh trừng phạt nhằm vào các quan chức và doanh nghiệp Trung Quốc có liên quan. Đáng chú ý, theo báo South China Morning Post (Hồng Kông), ông Stilwell nêu đích danh Công ty Xây dựng Truyền thông Trung Quốc (CCCC) đã giúp Bắc Kinh xây nhiều đảo nhân tạo phi pháp ở biển Đông và Tập đoàn Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC).
Ông Stilwell không tiết lộ chi tiết các bước đi trừng phạt khả dĩ của Mỹ. Trước đó, thượng nghị sĩ Marco Rubio thúc giục chính quyền Tổng thống Donald Trump mạnh tay với một số công ty nhà nước Trung Quốc, trong đó có CNOOC, CCCC…Ông Rubio yêu cầu Washington phong tỏa tài sản của những công ty này tại Mỹ, cũng như cấm các quan chức những công ty này làm ăn ở Mỹ.
Ông Stilwell đưa ra cảnh báo trên sau khi Washington chính thức bác bỏ hầu hết yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh ở biển Đông, làm gia tăng hơn nữa nguy cơ đối đầu giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới này. Giới quan sát nhận định rằng bất kỳ biện pháp trừng phạt nào, nếu có, đều sẽ phụ thuộc vào việc Mỹ và các nước Đông Nam Á đánh giá thế nào về hành động của Trung Quốc ở biển Đông. “Thỏa thuận giữa Mỹ và các quốc gia Đông Nam Á về việc khi nào và nơi nào Trung Quốc có thể bị xem là đang hành động trái phép tạo cơ sở cho các cuộc đàm phán hoặc hành động pháp lý của các quốc gia chịu thiệt hại” – ông Jay Batongbacal, chuyên gia về các vấn đề hàng hải quốc tế tại Trường ĐH Philippines, nhận định. Một diễn biến như thế có thể gây tổn thất cho các công ty nhà nước Trung Quốc đang tích cực tham gia sáng kiến Vành đai và Con đường do Bắc Kinh khởi xướng. Chẳng hạn như CNOOC đang tham gia các dự án ở các bang Texas, Colorado, Wyoming của Mỹ và ở vịnh Mexico.
Trong lúc xem xét tung đòn trừng phạt, Mỹ vẫn không ngừng gia tăng sức ép lên Trung Quốc trên mặt trận quân sự ở biển Đông.
Trong động thái mới nhất, Không quân Mỹ đã triển khai 2 máy bay ném bom B-1B Lancer tới đảo Guam hôm 17-7 để tham gia hoạt động huấn luyện cùng với các đồng minh trong sứ mệnh củng cố trật tự quốc tế dựa trên luật lệ tại khu vực. Trước khi đến căn cứ không quân Andersen trên đảo Guam, hai chiếc B-1B đã tiến hành diễn tập đánh chặn cùng với các máy bay chiến đấu F-15J của Lực lượng Phòng vệ trên không Nhật Bản.
Trong khi đó, hơn 12.000 thủy thủ và lính thủy đánh bộ trên 2 nhóm tác chiến tàu sân bay USS Nimitz và USS Ronald Reagan tiếp tục tập trận chung tại biển Đông hôm 17-7 sau khi hiện diện tại đó từ đầu tháng 7.
Trước đó, Trung Quốc đã tiến hành tập trận ở khu vực quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền của Việt Nam nhưng bị Trung Quốc chiếm giữ trái phép) từ ngày 1 đến 5-7, dẫn đến chỉ trích mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế. Trong động thái leo thang căng thẳng khác, Trung Quốc còn ngang ngược đưa 4 chiến đấu cơ đến đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa, theo hình ảnh vệ tinh chụp hôm 15-7 và được tạp chí Forbes đăng tải hôm 17-7.
