Thông tin được các doanh nhân chia sẻ trong buổi tọa đàm trực tuyến “E-Conference – Nguồn vốn” phát trực tiếp trên VnExpress lúc 10h ngày 5/5. Sự kiện có sự góp mặt của ông Nguyễn Hòa Bình – Chủ tịch NextTech dưới góc độ là một nhà đầu tư và hai startup công nghệ vừa nhận vốn đầu tư từ quỹ Next100 trong bối cảnh Covid-19 là ông Lê Anh Tiến – CEO Chatbot Việt Nam và ông Trần Trung Hiếu – CEO TopCV Việt Nam. Dịch bệnh chính là thời điểm các công ty khởi nghiệp cần đưa ra thông điệp truyền thông, sản phẩm mới phù hợp, giải quyết những bài toán khác của thị trường. Nhà đầu tư vẫn sẵn sàng cung cấp nguồn vốn và kiến thức cho startup nếu họ chứng minh giá trị của mình.
Kênh huy động vốn tiềm năng
Chia sẻ dưới góc độ của nhà đầu tư, ông Nguyễn Hòa Bình cho rằng các startup nếu cạn tiền sẽ không thể huy động vốn từ nước ngoài vì tâm lý ngại xuống tiền của các quỹ đầu tư khi không có bất cứ cuộc gặp trực tiếp nào trước đó. “Không ai đủ tự tin để rót tiền khi chỉ tiếp xúc qua online” là nhận định của ông về khả năng huy động vốn của các startup không bối cảnh dịch bệnh như hiện nay.
Dựa vào các nhà đầu tư Việt là giải pháp ông đưa ra cho các nhà khởi nghiệp công nghệ Việt trong bối cảnh hiện nay. Theo chuyên gia, startup có thể tìm kiếm sự giúp đỡ về vốn, chiến lược sống còn và tăng trưởng của doanh nghiêp từ các tập đoàn công nghệ, quỹ đầu tư trong nước. Ngoài hỗ trợ về vốn, ông cho rằng startup còn có thể nhận nhiều hỗ trợ quan trọng không kém như nguồn lực, tri thức và lời khuyên sáng suốt khi nhà đầu tư Việt Nam là những người am hiểu thị trường, khách hàng và hệ sinh thái hơn hẳn những nhà đầu tư nước ngoài.
Đồng ý với quan điểm của ông Bình, vị lãnh đạo của TopCV cho rằng ngoài việc tìm kiếm các nhà đầu tư nước ngoài có thủ tục, giấy tờ lâu phải mất 6-12 tháng thì công ty có thể chọn các nhà đầu tư trong nước có lợi thế am hiểu con người, thị trường và mối liên kết hệ sinh thái tốt. Theo ông, tuy các startup hiện nay chỉ có thể tiếp xúc với các nhà đầu tư qua online nhưng đây sẽ là tiền đề cho những lần rót tiền trong tương lai không xa nếu doanh nghiệp đủ khả năng nên các nhà lãnh đạo cần có chiến lược tiếp cận càng nhiều nhà đầu tư càng tốt. Song song, CEO của TopCV nhận định, nếu muốn có nguồn vốn gấp, founder cũng cần chấp nhận các định giá thấp và tiêu chí đầu tư thấp hơn so với kỳ vọng để nhanh chóng giữ vững hoạt động kinh doanh.
CEO Chatbot cũng đưa ra lời khuyên, các startup nếu tin tưởng vào mô hình doanh nghiệp phát triển tốt có thể lựa chọn kênh huy động vốn cá nhân hoặc vay từ chính phủ, ngân hàng, nhưng nếu vẫn chưa định hướng sản phẩm ra thị trường, thu tiền của khách như thế nào thì không nên tiếp tục mà phải tìm kiếm hướng đi mới.
Hiện nay, ngân hàng đưa ra nhiều chương trình hỗ trợ cho khách hàng doanh nghiệp. Tuy nhiên, ông Nguyễn Hòa Bình nhìn nhận startup công nghệ gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận vì không có tài sản cố định, hợp đồng lớn trong tương lai để thế chấp. Trên thế giới, công ty khởi nghiệp có thể huy động vốn thông qua mô hình cho vay mạo hiểm, nếu họ không trả nợ thì có thể chuyển đổi thành cổ phiếu nhưng mô hình này vẫn chưa phổ biến tại Việt Nam. Chuyên gia cho rằng, gọi vốn khả thi nhất đối với các startup hiện nay là các nhà sáng lập phải đi tìm nhà đầu tư cổ phần tin tưởng vào mô hình kinh doanh, đội ngũ con người của chính doanh nghiệp để sẵn sàng rót tiền đầu tư vốn cổ phần. Đây cũng là hình thức được quỹ Next100 của ông ứng dụng nhiều năm nay để hỗ trợ startup Việt.
Ông chia sẻ lý do giải ngân của quỹ này vào Chatbot, TopCV cùng nhiều startup khác chính là các doanh nghiệp này đảm bảo đủ 3 triết lý đầu tư của quỹ gồm “ngon – bổ – rẻ”. Ngon thể hiện ở khía cạnh doanh nghiệp có mô hình kinh doanh rõ ràng, lành mạnh, có dòng tiền và lợi nhuận, khác hẳn với đại đa số startup công nghệ chăm chăm gọi vốn đốt tiền, chưa tạo ra giá trị cốt lõi, có lợi ích cho xã hội. Bổ chính là những giá trị của công ty khởi nghiệp này đem lại phù hợp, tương hỗ với hệ sinh thái NextTech hơn 20 sản phẩm dịch vụ trong các lĩnh vực liên quan đến thương mại điện tử, công nghệ tài chính, dịch vụ hậu cần. Theo ông, việc liên kết với các đầu tư có cùng hướng đi sẽ giúp các startup trao đổi những giá trị cộng hưởng, cùng nhau lớn mạnh mà không cần nhiều vòng gọi vốn đốt tiền. Yếu tố rẻ được chủ tịch của NextTech nhắc đến chính là việc nhà sáng lập cần biết mình đang ở đâu, tránh tình trạng đưa ra mức giá trên trời, phi thực tế với tình hình của công ty.
“Những nhà sáng lập có năng lực, nhiệt huyết sẽ là một trong những yếu tố thu hút Next100 đầu tư trong hoàn cảnh hiện nay”, ông Bình nói.
Quản trị dòng tiền thời dịch
Huy động vốn là một phương án nhưng làm thế nào để quản trị dòng tiền hiệu quả cũng là một yếu tố quyết định bắt buộc các nhà lãnh đạo startup phải để ý đến hiện nay. Ông Nguyễn Hòa Bình cho rằng để quản trị dòng tiền tốt đòi hỏi đội ngũ sáng lập cần có khả năng chèo lái tốt con thuyền startup của chính mình. Muốn làm điều này cần tạo ra mô hình kinh doanh tốt, huy động nguồn vốn để vượt qua “mùa đông đóng băng”.
Dịch bệnh xảy ra, các doanh nghiệp có thể cắt giảm chi phí nhân sự, quảng cáo… nhưng doanh thu có giảm đến 90%, nhất là startup liên quan đến du lịch, lỗ hàng tháng có thể tăng 3-5 lần. Đây là cuộc thanh lọc mang tính cách mạng, nếu startup xây dựng mô hình kinh doanh tốt, sống sót sau đại dịch thì sẽ quay lại phát triển sau khi thị trường khởi sắc. Startup kỳ lân có thể bước đến giai đoạn thoái trào nhường chỗ cho các mô hình khởi nghiệp có năng lực chịu khó, chịu khổ, kiếm tiền tốt để tồn tại. Khi tình hình dịch bệnh còn đang diễn biến phức tạp, cần căn cơ, dừng đốt tiền và tìm cách có doanh số nếu muốn tồn tại mà không gọi vốn.
Dưới góc nhìn của startup công nghệ, CEO Chatbot chia sẻ các nhà khởi nghiệp có thể tối ưu hóa chi phí bằng tinh giản bộ máy, xem xét chế độ lương thưởng cho nhân viên làm sao để công ty có thể hoạt động mà vẫn đảm bảo cuộc sống của nhân viên. Bên cạnh đó, startup cần phải giải quyết dòng tiền với khách hàng bằng các chính sách hỗ trợ như giảm chi phí dịch vụ, tăng các tính năng mới để giúp họ tăng trưởng tốt, từ đó công ty sẽ có doanh thu.
Đối với TopCV Việt Nam, đại diện doanh nghiệp cho biết, phương án xử lý của ban lãnh đạo chính là chăm sóc tốt các đối tác hiện tại của công ty để sau dịch mọi thứ có thể quay về guồng quay ngay lập tức, phân loại nhóm khách hàng để đưa ra chiến lược cụ thể… Bên cạnh đó, startup còn tiến hành tối ưu hóa tất cả các chi phí từ nhân sự, ngân sách quảng cáo… Trong dài hạn, công ty sẽ bắt đầu phân tích lại hướng kinh doanh, thêm mô hình mới phù hợp hơn với giai đoạn tiếp theo. Đa dạng hóa mô hình kinh doanh và tìm ra các giải pháp để khách hàng giải quyết bài toán của họ sẽ giúp startup hoạt động bình thường mà vẫn có doanh thu tốt.
Yếu tố quan trọng trong kêu gọi nhà đầu tư là năng lực quản trị của nhà sáng lập. Để làm điều này, các nhà lãnh đạo cần nắm trong tay các dữ liệu chi tiết nhất về mọi mặt hoạt động của startup từ báo cáo tài chính, quản trị, những KPI quan trọng của công ty, hiệu suất vốn trên marketing… Chuẩn bị càng kỹ càng, doanh nghiệp sẽ gây ấn tượng tốt với các nhà đầu tư.
Nam Anh
