Trước đây, lan được xem là loài hoa dành riêng cho vua chúa hay giới thượng lưu. Những năm gần đây, loài hoa này trở thành thú chơi mới, được nhiều người dân lựa chọn. Từ rừng xuống phố, hoa lan được trồng mọi nơi, trên ban công, sân thượng, góc vườn, trước sân nhà, làm đẹp cho mỗi nhà, mỗi phố phường thêm rực rỡ hương sắc, tạo không gian xanh, môi trường sống trong lành.
Xem Video: Chủ động nguồn giống để phát triển nghề trồng hoa lan
Là một trong những người đưa lan rừng về trồng ở phố, ông Nguyễn Văn Lẽ, phường Nam Bình (thành phố Ninh Bình) đã có hơn 30 năm gắn bó với lan rừng. Với ông, sống ở nơi có nhà cửa cao tầng san sát, để tạo ra một không gian mát mẻ, đẹp mắt thì trồng lan được xem là phù hợp nhất.
Ông Lẽ chia sẻ: Do đặc thù công việc của tôi là làm nghề sửa chữa điện tử nên thời gian, không gian bó hẹp tại nhà, nhiều khi căng thẳng, áp lực công việc nên tôi lựa chọn trồng lan để thư giãn đầu óc sau những giờ làm việc căng thẳng. Loài cây này cho hoa rất đẹp, đủ các màu, các loài, mỗi loại lại nở hoa ở những tháng khác nhau.
Thế là niềm đam mê về một vườn lan rừng mang vẻ đẹp hoang sơ, khác lạ ở giữa chốn phố phường tấp nập đã thôi thúc sưu tầm và mua về trồng loài hoa đặc trưng của núi rừng này. Ban đầu tôi đi khắp nơi các tỉnh phía Bắc sưu tầm cây lan, với khoảng 20 – 30 giò, đến nay, vườn lan nhà đã có trên 200 giò với nhiều loại lan phong phú cả về hình thức lẫn chủng loại, gồm lan rừng và lan cấy mô, địa lan, trong đó lan rừng chiếm trên 80%.
Điểm quý ở lan rừng là luôn giữ gen nguyên bản của thiên nhiên, có hương thơm quý phái, mỗi loài có hương riêng quyến rũ, say đắm lòng người. Để lan rừng thích ứng với môi trường thành thị, với kinh nghiệm nhiều năm, ông Lẽ đã học hỏi qua sách báo, truyền thông, mạng xã hội, bạn bè trồng lan cũng như đúc rút kinh nghiệm từ thực tế của bản thân để có phương pháp gây dựng và thuần phục lan rừng sinh trưởng, phát triển tốt. Vườn lan được ông Lẽ trồng trên mái tầng 2 và tầng 3 của gia đình, đầu tư làm giàn, điện chiếu sáng, nước tưới đảm bảo độ ẩm luôn đạt trên 70% để cây sinh trưởng và phát triển tốt, cho thu nhập khoảng 100 triệu đồng/năm.
Vườn lan của ông Lâm Quang Thế, 81 tuổi, ngõ 94, đường Trương Hán Siêu, phường Phúc Thành (thành phố Ninh Bình) là điểm yêu thích của người yêu lan toàn tỉnh đến học tập, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm trồng lan. Đây được coi là “rừng trong phố” bởi không gian mát mẻ của cây cảnh, tiếng chim hót thánh thót, mùi hoa lan rừng thơm ngát.
Ông Lâm Quang Thế cho biết: Là cán bộ nghỉ hưu, tôi đã chọn trồng lan và cây cảnh làm thú vui tao nhã tuổi già. Với diện tích đất của gia đình anh 400 m2, tôi dành không gian sân trước nhà 200m2 để trồng lan. Với trên 200 giò lan thì có trên 80% là hoa lan rừng, gồm các loài quý như đai trâu, tam bảo sắc, quế lan hương, hồ điệp, phi điệp, đen rô, địa lan cẩm tố, mạc biên, thanh trường, thanh ngọc… Với kinh nghiệm của nghệ nhân sinh vật cảnh cấp tỉnh, ông Thế đã chăm sóc được vườn lan của mình sinh trưởng, phát triển tốt, cho hiệu quả kinh tế khá cao. Vườn lan của gia đình ông Thế cho thu nhập từ 50 triệu đồng/năm trở lên.
Ông Lê Khắc Tẫn, Chủ nhiệm CLB Hoa lan và Cây cảnh nghệ thuật tỉnh cho biết: Chơi lan giờ đây không chỉ người già mà còn có cả giới trẻ. CLB Hoa lan và Cây cảnh nghệ thuật tỉnh được thành lập từ năm 1999, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia. Ngày đầu mới thành lập, CLB có 12 hội viên. Các hội viên còn bỡ ngỡ khi tiếp xúc với nhiều loại phong lan, địa lan, chưa có kinh nghiệm từ việc làm giàn, lưới che, đến nhận biết các loại hoa lan, việc chăm sóc phòng trừ sâu bệnh còn lúng túng.
Đến nay, CLB có 35 hội viên, nhiều hội viên đã đầu tư hàng tỷ đồng thuê vườn, mượn đất, san nền, làm tường rào trồng lan, tạo khuôn viên sinh vật cảnh đẹp, có nhiều giỏ lan quý, giá trị nghệ thuật cao, giá trị kinh tế các vườn lan thành viên hàng tỷ đồng, thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Không biết từ bao giờ, loài hoa tưởng chừng như chỉ phù hợp ở các vùng đồi núi, cao nguyên hay rừng sâu hoang vắng ấy lại có một thế giới đầy sắc màu nơi phố thị sầm uất, được thuần chủng trồng tại các hộ gia đình. Khác với những loài hoa khác, chỉ cần vun xới, tưới tắm đầy đủ là có thể sống khỏe và đơm hoa kết trái, còn lan rừng lại gây “khó dễ” với chủ nhân bởi đặc tính “đỏng đảnh”, khó chăm, khó chiều của nó. Mỗi giống lan có yêu cầu riêng về môi trường sống, do đó, kỹ thuật chăm sóc cũng khác nhau.
Đúng như các cụ thường nói: “Chơi lan dưỡng tính, chơi cá dưỡng tâm”. Bởi chơi lan không thể nóng vội, mà phải hết sức kiên trì, nhẫn nại. Hiện nay, trồng lan trở thành thú chơi tao nhã của người dân từ thành thị đến nông thôn.
Không chỉ truyền đam mê vào mỗi giò lan hàng ngày chăm sóc, mà mỗi dịp lễ hội, festival, Đại hội sinh vật cảnh tỉnh hay dịp Tết đến Xuân về, các thành viên trong CLB hoa lan và cây cảnh nghệ thuật còn có dịp mang giỏ lan đến trưng bày, giao lưu, qua đó tạo sân chơi bổ ích cho người yêu lan cũng như nhân dân thưởng ngoạn. Với những đóng góp tích cực của hội viên trong bảo tồn giống sinh vật cảnh, hoa cảnh, đã có 80% hội viên trong CLB được Hội sinh vật cảnh tỉnh tặng giấy khen, 10 hội viên được Trung ương Hội sinh vật cảnh tặng bằng khen…
