Đề án giãn dân phố cổ tái khởi động kèm ảnh hưởng của Covid làm gia tăng làn sóng dịch chuyển dân cư sang bên kia sông Hồng, trong đó có Long Biên.
Tái khởi động bản đề án ‘ngủ quên’
Giữa 2019, đề án giãn dân phố cổ tiếp tục khởi động trở lại sau thời gian tưởng chừng “ngủ quên”. Trước đó, năm 1998, UBND TP Hà Nội công bố dự án di dân phố cổ. Mục tiêu của đề án nhằm giảm cơ học mật độ dân cư trong khu phố cổ, từng bước cải thiện đời sống người dân nhằm bảo tồn và tôn tạo phố cổ, góp phần phát huy các giá trị di sản vật thể của Thủ đô.
Giới chuyên gia đánh giá, ở góc độ phát triển kinh tế, việc giãn dân và tiến tới tôn tạo phố cổ sẽ góp phần gia tăng chất lượng khách du lịch tới thành phố thông qua số lượng du khách và kéo dài thời gian lưu trú. Theo Ban quản lý phố cổ Hà Nội, mục tiêu đến năm 2020 của dự án di dân phố cổ là di dời khoảng 30.000 dân ra khỏi khu vực để mật độ dân số của nơi này giảm xuống mức 50.000 người mỗi km2.
Tuy nhiên, sau gần 20 năm triển khai thực hiện, những khu phố cổ vẫn có mật độ dân số lớn. Những ngôi nhà nhỏ hẹp, chen chúc trong các con phố sâu vẫn tiếp tục tái diễn, nhiều căn còn hư hỏng, mảng tường bong tróc lộ cả lõi thép. Diện tích không gian sống được nhiều hộ gia đình cơi nới thêm để đáp ứng nhu cầu ở của các thành viên, tiếp tục đe doạ đến chất lượng công trình.
Một căn nhà cũ nát trên phố Hàng Bạc, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ảnh: Ngọc Thành.
Ông Chu Văn Cao (73 tuổi), một người dân phố cổ chia sẻ, hơn 20 năm qua, ông và con trai vẫn sống trong căn nhà vỏn vẹn 10m2. “Mọi việc sinh hoạt cá nhân đều phải xuống sân tập thể của ngõ để làm, đến cả ăn uống hai bố con cũng tranh thủ ăn ở chỗ làm vì căn nhà ngay cả nằm ngủ còn khó, nói gì đến nấu nướng”, ông Cao nói.
Cũng như ông Cao, hàng nghìn hộ dân ở phố cổ sẵn sàng chấp nhận bám trụ trong từng căn nhà chật chội sâu trong ngõ hẻm chưa đến 10m2.
Không phải đến bây giờ, chất lượng cuộc sống của những người dân phố cổ mới ở mức báo động xuống cấp trầm trọng. Theo KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Trung ương Hội Kiến trúc sư Việt Nam, thực tế có hàng nghìn căn nhà có tuổi thọ trên 100 năm, nhưng những căn nhà được xây dựng thô sơ sẽ không thể trụ lại lâu.
“Đừng để dân sống mòn trên di sản”, KTS Tùng nói và nhấn mạnh, vấn đề giãn dẫn cần phải được đẩy mạnh, trên cơ sở giải được bài toán bảo tồn di sản và cuộc sống của người dân.
Cuộc dịch chuyển sang phía bên kia sông Hồng
Đề án giãn dân phố cổ đã trở thành động lực để người dân phố cổ tìm kiếm cuộc sống mới thay vì “nén” mình trong không gian sống chật chội, thiếu vắng những khoảng thở và mảng xanh thiết yếu. Tác động của dịch Covid-19 với chính sách giãn cách khiến nhiều cư dân phố cổ càng nhận ra vai trò quan trọng của môi trường sống đối với sức khoẻ.
Chất lượng cuộc sống sụt giảm nhanh chóng đã khiến nhiều người dân phố cổ tìm kiếm nơi ở mới. Ảnh: Ngọc Thành.
Bà Đỗ Vân (47 tuổi), một người dân phố cổ cho biết, sự xuất hiện của dịch Covid-19 khiến bà nhận thấy môi trường sống rất quan trọng. Sống chật chội trong khu phố cổ đang xuống cấp, chen chúc người với người sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ của gia đình. “Gia đình tôi đang tìm kiếm một dự án cao cấp phía bên kia sông Hồng, khu vực Long Biên, đảm bảo không gian sống tốt cho sức khoẻ”, bà chia sẻ.
Thực tế, sau dịch Covid-19, làn sóng kiếm tìm những dự án sống mới phía bên kia sông Hồng, tại khu vực Long Biên đang gia tăng. Không phải ngẫu nhiên mà Long Biên trở thành “điểm dừng chân” của những cư dân phố cổ trong cuộc lựa chọn một nơi an cư lạc nghiệp mới. Định hướng dịch chuyển cư dân phố cổ sang Long Biên cũng đã được xác lập trong kế hoạch giãn dân phố cổ.
Bất động sản Long Biên đón đầu xu hướng
Xét về địa lý, khoảng cách từ Long Biên sang phố cổ chỉ mất 10 phút di chuyển. Trong khi đó, tâm lý yêu thích cuộc sống nhộn nhịp phố phường của người dân phố cổ vẫn được đáp ứng trọn vẹn tại Long Biên khi cơ sở hạ tầng, dịch vụ tại nơi đây đã phát triển đồng bộ từ sớm. Đặc biệt, trục đường Nguyễn Văn Cừ đang trở thành điểm đến của nhiều người dân phố cổ nhờ sự sôi động và vị trí sát sông Hồng.
Nút giao Long Biên – Nguyễn Văn Cừ. Ảnh: Giang Huy.
Bên cạnh đó, Long Biên còn đáp ứng được tiêu chí sống gần sông mà vẫn gần phố. Ở thời điểm ô nhiễm không khí gia tăng và tác động của dịch bệnh, khu vực phía đông Hà Nội được nhiều người lựa chọn nhờ điểm cộng là “lá chắn” tự nhiên mang tên sông Hồng.
Theo giới chuyên gia, nhóm cư dân phố cổ sẽ nhắm đến những dự án cao cấp, đáp ứng tiêu chí sống xanh, sạch, sang tại khu vực Long Biên, dọc trục đường Nguyễn Văn Cừ.
Tâm Anh
