Ngay sau khi Báo Thanh Niên đăng tải loạt bài “Thị trường ngầm” mua bán bài báo khoa học, chúng tôi được cung cấp thêm rất nhiều câu chuyện từ các nghiên cứu sinh, nhà khoa học về góc khuất “đầy đau đớn” lâu nay trong giới nghiên cứu. Đồng thời, họ lên tiếng “kêu cứu” cho nền học thuật của nước nhà.
Muôn kiểu ra giá
|
|
Câu chuyện không chỉ có thế. Ông N.T cho biết rất kinh ngạc khi sau này biết thêm thông tin là vị tổng biên tập của tạp chí này có hợp đồng thỏa thuận với một trường ĐH lớn ở TP.HCM, theo đó mỗi bài mà trường này đăng phải trả 1.500 USD.
Một nhà nghiên cứu khác đang công tác tại một trường ĐH cho biết trường cũng đang khuyến khích các bài báo xuất bản quốc tế và từ năm 2019 thì mức thưởng cho các bài báo Q1, Q2, Q3 (chỉ số xếp hạng) và Scopus (cơ sở dữ liệu thư mục chứa bản tóm tắt và trích dẫn các bài báo khoa học) tăng lên rất đáng kể, với mức hàng trăm triệu đồng cho bài Q1.
“Chính điều này khiến một số anh em đã bất chấp để đăng bài, thậm chí họ đóng hàng ngàn đô la, vì nghĩ rằng một khi bài được đăng, số tiền thưởng sẽ gấp nhiều lần số tiền bỏ ra ban đầu. Thời gian đăng bài chỉ trên dưới 1 tháng. Thật chua xót và lãng phí khi nhà trường phải chi số tiền thưởng lớn cho các công trình xuất bản dỏm như thế. Vài người trong số họ đang là giáo sư, phó giáo sư, nhưng công trình xuất bản của họ vẫn đăng trên các tạp chí kém chất lượng”, nhà nghiên cứu này nói.
Thư từ chối và “ra giá” của tạp chí E.M gửi cho ông N.T
|
Trong khi đó, ông H.T, giảng viên trường ĐH H. ở TP.HCM, đang cảm thấy không còn niềm tin vì tận mắt chứng kiến nhiều câu chuyện xót xa trong giới khoa học. Ông H.T kể: “Tôi làm nghiên cứu sinh rất nhiều năm nay nhưng đến thời điểm này quá chán nản, không muốn hoàn thành nữa. Mỗi khi tìm tạp chí để đăng bài, tôi đều bị ra giá, thậm chí còn có môi giới. Có vị giáo sư ra giá 30 triệu đồng/bài đăng. Mấy tạp chí xoàng xoàng ở TP.HCM cũng có giá 10 – 15 triệu đồng/bài. Không đóng tiền thì bài có tốt mấy cũng không được đăng”.
Kiếm tiền bằng cách đăng báo quốc tế
Trưởng bộ môn một trường thành viên của ĐH Quốc gia TP.HCM cảm thán: “Việc công bố học thuật quốc tế trong lĩnh vực xã hội nhân văn cũng đang gặp tình trạng tương tự. Chẳng hạn, có trường mạnh tay theo đuổi giải pháp “mua bài”, tức là trả tiền khá cao để mua bài báo ISI/Scopus. Đó là một cách tiếp cận chạy theo năng suất chứ chưa đáp ứng yêu cầu về tính hiệu quả”.
