SSI Research mới phát hành Báo cáo thị trường tài chính tiền tệ Việt Nam với nhận định, xu hướng giảm lãi suất trở lên rõ nét hơn ở Việt Nam với các động thái mạnh mẽ từ Ngân hàng Nhà nước, hướng tới mục tiêu giảm ít nhất 0,5%/năm lãi suất cho vay trong năm 2020 mà Thủ tướng Chính phủ đã phát biểu trước Quốc hội. Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước đã bơm ròng 103.176 tỉ đồng trên thị trường mở trong tháng 11 vừa qua; giảm lãi suất mua kỳ hạn (OMO) từ 4,5%/năm xuống 4%/năm – bước giảm lớn nhất (50bps) trong 5 năm trở lại đây và là lần giảm thứ 2 trong năm nay. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước tái khởi động lại kênh OMO sau gần 3 tháng không giao dịch; trần lãi suất tiền gửi ngắn hạn và cho vay lĩnh vực ưu tiên đồng loạt hạ xuống thấp hơn 0,5%/năm so với mức cũ…
Tháng 11.2019 cũng là tháng có hiệu lực đầu tiên của Thông tư 58/2019/TT-BTC về quản lý và sử dụng tài khoản của Kho bạc Nhà nước (KBNN), theo đó tiền gửi không kỳ hạn của KBNN sẽ được quản lý tập trung về tài khoản của KBNN ở Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước thay vì để tại các ngân hàng thương mại. Số dư tiền gửi có kỳ hạn của KBNN tại 4 ngân hàng thương mại lớn là khoảng 250.000 tỉ đồng (theo báo cáo tài chính quý 3/2019). Trong đó chủ yếu là tiền gửi có kỳ hạn và các ngân hàng thương mại cũng đã chủ động cơ cấu lại kỳ hạn để giảm thiểu ảnh hưởng của Thông tư 58, như Vietcombank giảm số dư tiền gửi không kỳ hạn của KBNN từ hơn 31.000 tỉ đồng vào cuối 2018 xuống còn 5.332 tỉ đồng vào 30.9.2019, BIDV cũng giảm từ gần 19.000 tỉ đồng xuống 4.642 tỉ đồng vào 30.9.2019.
Bởi vậy, thực chất việc áp dụng thông tư mới có làm sụt giảm số dư tiền gửi không kỳ hạn của KBNN tại các ngân hàng thương mại nhưng tác động không lớn.
Theo phân tích của SSI, trong tháng cao điểm cuối năm, nhiều khả năng lãi suất liên ngân hàng sẽ duy trì ở ngưỡng cao, tức là quanh 4%/năm và giảm trở lại sau Tết Nguyên đán. Trên thị trường, khi trần lãi suất huy động giảm, một loạt nhà băng cũng điều chỉnh giảm lãi suất ở kỳ hạn này về mức 5%/năm kể từ ngày 19.11.2019. Điểm đáng chú ý là các kỳ hạn dài hơn cũng đã bắt đầu giảm, rõ rệt nhất là ở nhóm các ngân hàng có thị phần nhỏ đã thu hẹp mức chênh lệch lãi suất với nhóm các ngân hàng lớn. Lãi suất huy động kỳ hạn dưới 6 tháng dao động trong khoảng 4,1-5,0%/năm, từ 6 đến dưới 12 tháng trong khoảng 5,5-7,5%/năm và từ 12-13 tháng là 6,4-7,9%/năm.
“Việc kiểm soát tăng trưởng tín dụng tổng thể cùng với lộ trình siết chặt các quy định an toàn về vốn và tín dụng cho thấy quan điểm điều hành thận trọng của Ngân hàng Nhà nước. Giảm lãi suất vẫn đang được cân đối với kiểm soát lạm phát, tỷ giá và sự phát triển bền vững của hệ thống ngân hàng. Trong tháng 12, cung cầu ngoại tệ vẫn thuận lợi nhưng do lạm phát nên lãi suất thị trường 1 sẽ khó giảm. Tuy nhiên, sang năm 2020, với dự báo lạm phát sẽ hạ nhiệt nhanh sau Tết Nguyên đán, lãi suất huy động có thể tiếp tục được định hướng giảm tiếp 0,5-1% từ đó kéo giảm lãi suất cho vay. Các kỳ hạn dài trên 12 tháng sẽ giảm chậm hơn do các quy định về tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn và vẫn có sự phân hóa lãi suất giữa các nhóm ngân hàng lớn và nhỏ”, báo cáo từ SSI nhấn mạnh.
